De Marabouts van Senegal
De religieuze figuur “Mourabit” of Marabout in Senegal
Een Mourabit is een gerespecteerde individu die de heilige teksten van de Islam, de Koran, volledig beheerst. De term Marabout werd voor het eerst gebruikt in 1853, tijdens de verspreiding van de islam in Senegal. Het woord is afgeleid van “Mourabit” of “Mrabet”, wat letterlijk betekent “hij die gelijk is”. In die tijd waren het voornamelijk religieuze studenten en militaire folteraars die zichzelf als “Mourabit” presenteerden.
Tegenwoordig wordt de Marabout beschouwd als een religieus leider en leraar, en om die reden worden ze door velen als heilig beschouwd. Senegal herbergt enkele heilig verklaarde Marabouts die door de gehele bevolking zeer gewaardeerd worden. Daarnaast zijn er in Senegal duizenden “kleinere Marabouts”, die minder bekend zijn buiten hun eigen woonomgeving. Deze Marabouts geven voornamelijk Koranlessen.
Onder de Senegalese Marabouts is echter een zorgwekkende trend ontstaan om hun jonge leerlingen te exploiteren. Ze rekruteren deze leerlingen zelf, niet alleen in Senegal, maar ook in de buurlanden, om zo een Koranschool (Daara) te vormen. Deze leerlingen, die al vanaf driejarige leeftijd worden opgenomen, worden gedwongen om onder erbarmelijke omstandigheden te leven en op straat geld te bedelen. Deze kinderen worden Talibe genoemd. Hun leraar profiteert nog eens extra door de Talibe de straat op te sturen zonder schone kleding, voedsel en water. Deze exploitatie van kinderen is sterk in strijd met de traditionele omgangsvormen. Het is een ernstige kwestie die aandacht en actie vereist.
De Spirituele Marabout “Marbüt”
In Senegal Naast de eerder genoemde Marabout, bestaat er ook een spirituele variant, bekend als de “Marbüt” of “Murabit”, wat in het Arabisch “hij die gebonden is” betekent. Deze Marabouts zijn eveneens van islamitische oorsprong, maar hun focus ligt op genezing door middel van kruiden en gebeden.
De “Marbüt” wordt zowel geprezen als gevreesd. Ze vervaardigen amuletten die geluk brengen en leiden ceremonies bij geboorten, herdenkingen van overledenen en offers. Ze bieden ook toekomstvoorspellingen en bescherming. Het is gebruikelijk dat elke Senegalees een eigen “Marbüt” heeft voor persoonlijke bescherming.
Als iemand ziek wordt of veel pech ervaart, wordt dit vaak toegeschreven aan een “Marbüt”. Het wordt aangenomen dat deze ongelukkige omstandigheden het resultaat zijn van een slechte behandeling door de “Marbüt”, uitgevoerd in opdracht van iemand die de persoon kwaadwillig is. Een “Marbüt” kan worden ingeschakeld voor elk probleem. Ze worden gerespecteerd omdat ze “de toekomst kunnen zien, maar hier geen controle over hebben”.
De “Marbüt” leeft van giften en wordt doorgaans betaald voor zijn diensten. Dit illustreert de complexiteit en diversiteit van de rol van Marabouts in de Senegalese samenleving, en benadrukt de noodzaak om deze praktijken met respect en begrip te benaderen.